1. Wprowadzenie
Pompy wtryskowe to kluczowy element systemu zasilania silników Diesla, odpowiedzialny za precyzyjne dawkowanie paliwa oraz jego wtrysk do cylindrów pod wysokim ciśnieniem. W zależności od konstrukcji i sposobu sterowania można je podzielić na pompy rzędowe, rotacyjne i rozdzielaczowe, które mogą być zarówno konwencjonalne (mechaniczne), jak i elektronicznie sterowane.
2. Klasyfikacja pomp wtryskowych
A. Pompy rzędowe
Pompy rzędowe to starsza konstrukcja, w której każdy cylinder silnika ma dedykowaną sekcję tłoczącą w pompie.
✅ Charakterystyka:
- Każdy cylinder silnika posiada własny tłoczek w pompie.
- Możliwość bardzo wysokich ciśnień wtrysku.
- Bardzo trwała konstrukcja, stosowana w ciężarówkach i maszynach.
✅ Przykładowe modele pomp rzędowych:
- Bosch P7100 – stosowana w Mercedes-Benz OM352, MAN D28 (1970–1995)
- Bosch APE6 – stosowana w Iveco 2.5 TD, Renault Magnum (1980–2000)
- Bosch MW – stosowana w Mercedes Actros OM501, OM502 (1996–2010)
✅Zastosowanie:
- Pojazdy użytkowe: Mercedes Actros, MAN F2000, Iveco TurboStar.
- Maszyny rolnicze: John Deere, New Holland.
- Maszyny budowlane: Caterpillar, Komatsu.
B. Pompy rotacyjne (rozdzielaczowe)
Pompy rotacyjne wykorzystują jeden tłoczek do zasilania wszystkich cylindrów silnika. Występują w wersjach mechanicznych oraz elektronicznych.
✅ Charakterystyka:
- Kompaktowa budowa, stosowana w mniejszych silnikach Diesla.
- Wersje mechaniczne i elektroniczne.
- Mniejsze ciśnienia wtrysku niż w pompach rzędowych.
✅ Przykładowe modele pomp rotacyjnych:
- Mechaniczne (konwencjonalne):
- Bosch VE – stosowana w Volkswagen Passat B3 1.6 TD, Opel Astra F 1.7 TD (1985–2000)
- Lucas/CAV DPA – stosowana w Peugeot 205 1.9 D, Citroën BX 1.9 D (1980–1998)
- Delphi DP200 – stosowana w Ford Transit 2.5D, Nissan Terrano II 2.7 TD (1990–2005)
- Elektroniczne (sterowane ECU):
- Bosch VP29/30 – stosowana w Ford Mondeo Mk2 2.0 TDDI, Volkswagen 1.9 TDI (1998–2006)
- Bosch VP44 – stosowana w Audi A6 2.5 TDI, Opel Vectra B 2.0 DTI (1997–2010)
✅ Zastosowanie:
- Samochody osobowe: Volkswagen Golf III 1.9 TD, Opel Vectra B 2.0 DTI.
- Samochody dostawcze: Ford Transit 2.5D, Renault Master 2.8 DTI.
- Małe ciężarówki: Iveco Daily, Mercedes Sprinter 2.9D.
3. Czy pompy rozdzielaczowe to zawsze pompy rotacyjne?
Nie, pompy rozdzielaczowe nie zawsze są pompami rotacyjnymi, choć często te terminy są używane zamiennie.
✅ Pompy rozdzielaczowe – termin ten odnosi się do funkcji pompy, czyli podziału (rozdzielenia) paliwa między poszczególne cylindry silnika.
✅ Pompy rotacyjne – określenie opisujące sposób pracy pompy, gdzie element roboczy (tłoczek lub tłoczki) porusza się ruchem obrotowym lub wahliwym.
Czy każda pompa rozdzielaczowa jest rotacyjna?
✅ W większości przypadków – TAK. Większość pomp rozdzielaczowych działa na zasadzie ruchu obrotowego tłoczka, dlatego są także pompami rotacyjnymi. Typowym przykładem jest Bosch VE, gdzie jeden tłoczek obraca się i rozdziela paliwo do kolejnych cylindrów.
✅ Przykłady pomp rotacyjnych rozdzielaczowych:
- Bosch VE – Volkswagen 1.6 TD, Opel 1.7 TD, Peugeot 1.9 D.
- Lucas/CAV DPA – Citroën 1.9 D, Ford 2.5D.
- Delphi DP200 – Ford Transit 2.5D, Nissan 2.7 TD.
- Bosch VP29/30/44 – Ford TDDI, Opel DTI, Audi TDI.
Czy każda pompa rotacyjna jest rozdzielaczowa?
❌ NIE zawsze. Niektóre pompy rotacyjne nie mają funkcji rozdzielania paliwa, a jedynie sprężają paliwo do dalszego układu. Przykładem mogą być pompy Common Rail wysokiego ciśnienia, które również mają ruch obrotowy tłoków, ale nie dzielą paliwa na cylindry – robi to listwa CR i wtryskiwacze.
Do zapamiętania:
- Pompy rozdzielaczowe to prawie zawsze pompy rotacyjne, ale odwrotnie nie zawsze jest to prawdą.
- Rotacyjne pompy Common Rail (np. Bosch CP1, CP3) nie są rozdzielaczowe, bo paliwo jest rozdzielane w listwie Common Rail.
- Termin “rozdzielaczowa” odnosi się do funkcji podziału paliwa, a “rotacyjna” do zasady działania tłoczków.
4. Podsumowanie
Pompy wtryskowe można podzielić na rzędowe (stosowane głównie w dużych silnikach), rotacyjne mechaniczne (starsze konstrukcje) oraz rotacyjne elektroniczne (nowsze systemy sterowane ECU). Każdy typ ma swoje zastosowanie w zależności od wymagań pojazdu i norm emisji spalin.
Zastąpienie mechanicznych pomp elektronicznymi i systemami Common Rail wynikało z konieczności spełnienia surowszych norm emisji oraz potrzeby zwiększenia precyzji dawkowania paliwa.
